درحال بارگذاری محتویات سبد خرید...
علائم و نشانه‌های راه آهن شهری متروی تهران و حومه
در حال حاضر (زمان انتشار مقاله، سال ۱۳۸۹) روزانه نزدیک به سه میلیون نفر از قطارهای راه آهن شهری تهران (مترو) استفاده می‌کنند. شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه، در سال ۱۳۸۷، برای افزایش ایمنی و آسایش مسافران خود، همزمان با بالابردن کیفیت سفر و سرعت و قابلیت در جابه‌جا کردن مسافران، به طراحی و بازطراحی مجموعه‌ی علائم و تابلوهای راهنمای خود اقدام کرد. مجموعه‌ی علائم و نشانه‌های راه آهن شهری یا متروی تهران و حومه، در کارگاه گرافیک سپهر با همکاری پدرام حربی و مسعود سپهر در سال ۱۳۸۷ طراحی شد و پس از تصویب شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری یا متروی تهران ، در سال ۱۳۸۸مورد استفاده قرار گرفت. متروی تهران قبلا از انواع علائم مختلف که فاقد انسجام یا سیاست طراحی خاصی بود، استفاده می‌کرد، اما استفاده از مجموعه‌ی تازه به تدریج در ایستگاه‌های جدید رایج شد و در حال حاضر در اکثر ایستگاه‌ها به کار گرفته شده است.
با توجه به تعداد مسافران، استفاده از علائم و تابلوهای راهنما در مسیر، هر روز بیش از پیش اهمیت می‌یابد. بنابراین داشتن تابلوهای راهنمای واضح و موثر از نظر اطلاع رسانی، برای شبکه‌ی راه‌آهن شهری حیاتی است. سفر از ورودی ایستگاه به سکو و از قطاری به قطار دیگر و خروج از ایستگاه، سفر ساده ای نیست. این مسیر در فضایی بسته و بیشتر در زیر زمین و در میان جمعیتی زیاد، توام با نگرانی، اضطراب و شتاب پیموده می‌شود. اطلاع‌رسانی دقیق به مسافرها، بر حسب ضرورت و نیاز آن‌ها باید در بهترین شکل صورت پذیرد.
کلیه‌ی علائم راهنما در این مسیر باید نظام‌مند، قوی و واضح، و به خاطر سپردنی باشند تا بتوانند مسافران را یاری کنند و باعث کاهش نگرانی و ایجاد آرامش در آن به هنگام راه‌یابی باشند. نشانه‌ها و نوشته‌های راهنمای بصری واضح و مناسب نه تنها حداقل حدود ۵۰ درصد از اطلاع‌رسانی شفاهی کارکنان کاسته و باعث صرفه‌جویی در وقت و انرژی ایشان می‌شود، بلکه به سرعت جابجایی مسافران نیز می‌افزاید. این‌جاست که اهمیت طراحی مشخص می‌شود.
محتوای نوشتاری، طرز چیدن کلمات، صفحه‌آرایی، استفاده‌ی حساب‌شده از رنگ‌ها، و به طور کلی طراحی تک‌تک علائم و تابلوها، در عین حال تصویر درستی از قابلیت‌های تشکیلاتی، یکدستی، انسجام و به‌روز بودن سازمان را نیز به نمایش در می‌آورد. در هر صورت و نهایتا باید در طراحی و تولید تابلوها تمام جزئیات طراحی در تک‌تک کارها رعایت شود، تا علائم و تابلوها کارایی و نیروی موثر خود را از دست ندهند و این رکن مهم چهره‌ی سازمانی به قوت خود باقی بماند. بخش مهمی از چهره‌ی سازمانی مترو شیوه‌ی استفاده از نشانه، رنگ‌ها، خطوط نوشتاری، علائم و نشانه‌های تصویری است که ارتباط سازمان با مسافران خود را به صورتی یکسان و منسجم برقرار می‌کند.
ایستگاه‌های متعدد راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) ازنظر معماری داخلی و خارجی بسیار متنوع هستند. طبیعی است که پاسخ‌گویی به همه جزئیات امکان‌پذیر نبوده است. طراحان در این مرحله به ارائه‌ی راه حل برای رایج‌ترین مسائل در سطح کلیه‌ی ایستگاه‌ها اکتفا کرده‌اند. استانداردهای حاضر از نظر کاربرد و قابلیت در خطوط و ایستگاه‌های تازه تاسیس شده، اجرا و آزمایش شده‌اند و رعایت اکید آن‌ها توصیه شده است. کتاب راهنمای جامعی که برای علائم و نشانه‌های متروی تهران توسط طراحان تدوین شده در شش فصل به شرح زیر تنظیم شده است، و راهنمای کاربردی مفیدی برای استفاده توسط عموم کارشناسان در این زمینه است.
۱- عناصر بنیادی: نشانه، رنگ و قلم
نشانه: شکل اصلی، رنگ‌های اصلی، استفاده از رنگ‌های دیگر، نام‌نوشته به فارسی، نام‌نوشته به لاتین
رنگ‌های سازمانی: جدول کاربرد رنگ‌ها، ساخت و ترکیب رنگ‌ها
قلم: فارسی و لاتین، فاصله‌ی بین سطرها، فاصله‌ی بین حروف در کلمات
پیکان: نشانه‌ی سَمت
۲- راه‌یابی در مسیر
طرح، اندازه، نمونه و محل نصب، نام ایستگاه، راهنمائی به سمت خطوط (آویخته و دیواری)، خطِ زردِ لبه‌ی سک، خروج
۳- تالار بلیت و تقسیم مسافر
طرح، اندازه، نمونه و محل نصب، فروش بلیط (عادی، اعتباری) و راهنمای سَمت، ورود، راهنمائی به سمت مسیرهای خارج از ایستگاه
۴- تابلوها و علائم تکمیلی دیگر
طرح، اندازه، نمونه و محل نصب علائم رفاهی، راهنما ، ایمنی، هشدار دهنده، بازدارنده، اندازه‌های تابلوها و علائم تکمیلی، شیوه‌ی چیدن تابلوها و علائم تکمیلی، تابلوی کلی بازدارنده، تابلوی نقشه‌ی خطوط
۵- تابلوهای خارج از ایستگاه
۶- اندازه‌ها و شیوه‌ی نصب
