اصطلاحات بنیادین طراحی تایپ و تایپوگرافی- «طراحی تایپ و طراحی فونت»

مانند واژگانی که در دو یادداشت قبلی توضیح داده شدند (تایپ‌فیس و تایپوگرافی)، طراحی تایپ (تایپ‌فیس) نیز در زبان فارسی محل بحث است. در زبان انگلیسی، به عمل طراحی یک مجموعه تایپ (حروف، علائم و ضمائم، اعداد و…) به صورتی که از یک سبک طراحی واحد و هماهنگ پیروی کنند و باهم مرتبط باشند، «طراحی تایپ» یا تایپ‌فیس گفته می‌شود. در ایران علاوه بر این اصطلاح از اصطلاح‌های «طراحی حروف» و «طراحی فونت» نیز استفاده می‌شود. بنا به دلایل زیر این دو اصطلاح اخیر دقت کافی ندارند و پیشنهاد ما این است که همان اصطلاح طراحی تایپ به کار رود.

اصطلاح «طراحی حروف» به این دلیل دقیق نیست که مشخصاً به طراحی تایپ اشاره ندارد. (در مورد تفاوت تایپ و حرف در این یادداشت توضیح داده‌ایم.) طراحی حروف می‌تواند شامل هر نوعی از طراحی و هر نوعی از حروف باشد. اینکه این حروف قرار است نهایتاً مجموعه‌ی به‌هم‌پیوسته‌ای از کاراکترها را تشکیل دهند که با تکرار و چینش آن‌ها در کنار هم ‌متن تشکیل بشود یا نه در اصطلاح طراحی حروف مشخص نشده است. طراحی حروف می‌تواند به عمل طراحی عنوان یک پوستر با دست نیز گفته شود.

از طرف دیگر طراحی فونت با توجه به توضیحاتی که درباره فونت و تایپ‌فیس ارائه شد نه‌تنها دقیق که صحیح هم نیست. فونت چیزی نیست که بتوان آن را طراحی کرد. ما تایپ‌فیس را طراحی می‌کنیم و با کاراکترهای یک تایپ‌فیس فونت را می‌سازیم یا تولید می‌کنیم. البته این نکته را هم باید اضافه کرد که باوجود این توضیحات حتی در منابع لاتین هم بعضاً به اصطلاح طراحی فونت برمی‌خوریم. به عبارت دیگر، در توضیحات داده شده در مورد اصطلاحات دقت علمی مدنظر است اما لزوماً در همة منابع- اعم از لاتین و فارسی- این دقت علمی به چشم نمی‌خورد و این واژه ها با تسامح به جای یکدیگر به کار می‌روند.